Cynllunio Ffordd Liniaru yr M4
Fideo: https://youtu.be/EchmRL8_W94
- Fel dosbarth, gwyliwch y clip fideo.
- Pam ydyn ni’n cynllunio?
- Pwy sy’n paratoi cynlluniau ar gyfer eich ardal leol?
- Beth yw’r NDF?
Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol
Mae angen i bob penderfyniad newydd yng Nghymru gael eu pasio gan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol.
Fideo: https://youtu.be/P0M-CnL9FBc
- Beth yw’r pedair agwedd sy’n gydgysylltiedig?
- Faint o gyrff cyhoeddus sy’n gweithio gyda’i gilydd yng Nghymru?
- Beth yw’r 7 amcan cydgysylltiedig?
- Eglurwch ystyron y termau hyn fel y maen nhw’n cael eu defnyddio yn yr amcanion:
- Llewyrchus
- Hydwyth
- Cydlynol
- Bywiog
- Llwyddiannus
- Cyfrifol
- Pwy/beth yw Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol?
Diffiniad
Yn y rhifyn diwethaf o Daearyddiaeth yn y Newyddion, fe wnaethon ni ddechrau edrych ar ran arfaethedig newydd traffordd yr M4. Byddai’r rhan newydd arfaethedig yn mynd â thrafnidiaeth y draffordd hyd at dde Casnewydd. Mae’r ddadl hon wedi bod yn digwydd ers i drafodaethau i ddatrys y problemau ddigwydd ym 1993 – 24 blynedd!
- Traffordd yr M4 yw’r ffordd bwysicaf yng Nghymru; mae’n cysylltu de Cymru a gorllewin Cymru â gweddill y DU.
- Mae rhan Casnewydd yn dal dros 100,000 o gerbydau bob dydd.
- Cafodd y rhan ei chynllunio yn y 1960au yn gyntaf, o dan yr enw “Ffordd Osgoi Casnewydd”, ac o ganlyniad nad yw’n cyrraedd safonau diogelwch i gael ei galw’n draffordd (oherwydd y troadau a’r dringfeydd (llethrau), nid oes ganddi ysgwydd galed o ran diogelwch, ac mae ganddi ormod o gyffyrdd heb fod ymhell.
- Mae’r lonydd yn symud o 8 (tair lôn bob ffordd, yn ogystal ag ysgwydd galed) i 4 (dwy lôn bob ffordd) wrth iddyn nhw symud drwy dwnnel.
- Mae astudiaethau dibynadwy yn amcangyfrif y bydd cost y prosiect yn £1-1.2 biliwn, ond bydd buddion y prosiect yn gwneud cyfanswm o £2.2-2.6 biliwn i’r economi. Bydd yn ennill cymaint ddwywaith o arian â’r gost wreiddiol i Gymru.
Y Ffordd Arfaethedig (Y ffordd ddu)
Gwybodaeth 2016
Fideo: https://youtu.be/THbjdGT-4IE
A. Pa broblemau amgylcheddol/iechyd gaiff eu hachosi gan y tagfeydd ceir?
B. Pam mae’r M4 mor bwysig:
- Yn economaidd?
- Pa ffracsiwn o Gynnyrch Domestig Gros yng Nghymru yn cyd-fynd â rhan hon o’r M4?
C. Faint o opsiynau sydd wedi cael eu hystyried dros y blynyddoedd?
Ch. Pa ganran o SoDdGA (Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig) lefelau Gwent gaiff ei heffeithio?
D. Sut gaiff yr amgylchedd ei wella?
Ar hyn o bryd, Gwanwyn 2017, mae ymchwiliad cyhoeddus i edrych ar y ffordd ddethol (a gaiff ei galw y ffordd ddu yn y trafodaethau cynnar oherwydd y lliwiau ar y mapiau). Cofiwch wrth i ni edrych ar yr opsiynau fod angen i’r cynllunio i gyd gael ei ystyried yn nhermau’r 7 amcan i’r cenedlaethau dyfodol:
- Cymru Lewyrchus
- Cymru Hydwyth
- Cymru Iachach
- Cymru fwy Cydradd
- Cymru â Chymunedau Cydlynol
- Cymru â Diwylliant Bywiog ac iaith Gymraeg Lwyddiannus
- Cymru Gyfrifiol drwy’r Byd i Gyd
Fideo Trosffordd
Câi’r fideo yma ei gynhyrchu i ddangos y ffordd arfaethedig (y ffordd ddu). Defnyddiwch hwn a’r map i’ch helpu i gwblhau’r tabl.
Fideo: https://youtu.be/8JDG2zROdPE
Lawrlwytho'r Map - Cliciwch isod
Lawrlwytho'r Map Ordnans - Cliciwch isod
Gweithgaredd
Defnyddiwch fideo’r Drosffordd a’r map/iau i lunio tabl yn disgrifio beth sy’n cael ei ddefnyddio gan rannau’r ffordd arfaethedig.
|
O |
I |
Gogledd |
De |
|
Cyffordd 23 |
Cyffordd 23A |
|
|
|
Cyffordd 23A |
Parc Ewro Gwent |
|
|
|
Parc Ewro Gwent |
Solutia Chemical Works |
|
|
|
Solutia Chemical Works |
Afon Wysg/Dociau Casnewydd |
|
|
|
Afon Wysg/Dociau Casnewydd |
Casbach |
|
|
Ar ôl darllen y tair erthygl, a chwblhau’r gweithgareddau, defnyddiwch y daflen A3 atodedig i’ch helpu chi ddechrau ar DME i mewn i Ffordd Linaru arfaethedig yr M4.
Blwch Athro
Caiff yr adnodd ei gynllunio’n adnodd dosbarth cyfan o flaen y dosbarth ar daflunydd/bwrdd gwyn rhyngweithiol. Dylai’r gwaith graffig gwahanol gael ei egluro ar y testun, er na fydd yn ddarllenadwy gan y rhan fwyaf o’r disgyblion. Yn dilyn hwn, bydd yn ddelfrydol i’r disgyblion gael mynediad i’r adnoddau ar-lein er mwyn gweithio ar y daflen weithgaredd (i’w hargraffu ar dudalen A3). Yn ddelfrydol, caiff y gweithgareddau hyn eu cefnogi gan ddefnydd o ystafell rwydwaith, llechi/gliniaduron, neu ddyfeisiau/ffonau y disgyblion eu hunain os yw’n ganiataol. Sut bynnag, caiff y gweithgareddau eu cynllunio ar gyfer gwers un awr, gyda’r athro/athrawes yn defnyddio’r adnodd o flaen y dosbarth ynghyd â’r daflen adnodd. Gellir wedyn pennu gwaith cartref er mwyn i’r disgyblion astudio’r erthyglau o flaen llaw cyn y wers nesaf.
Mae’r adnodd a’r daflen wedi eu cynllunio i gefnogi’r FfLlRh tra bo’n rhoi gwybodaeth ddaearyddol bwysig i’r disgyblion am lefydd i’w gwneud â Ffordd Liniaru arfaethedig yr M4.
Blwch Disgybl
Naill ai yn y dosbarth neu yn y ty, darllenwch a chwblhewch y gweithgareddau yn yr erthygl adnodd ar-lein, ac yn yr erthyglau atodedig yn y rhifyn hwn o Ddaearyddiaeth yn y Newyddion. Ceisiwch gwblhau pob gweithgaredd sydd ar y daflen adnodd.
Beth fyddwch yn ei ddysgu:
- Byddwch yn cyfoethogi’ch gwybodaeth am Ffordd Liniaru arfaethedig yr M4.
- Byddwch yn cyfoethogi’ch dealltwriaeth o sut allai’r ffactorau hyn effeithio ar fod dynol a gweithgaredd dyn.
- Cewch y cyfle i ddysgu neu ymarfer sgiliau llythrennedd a rhifedd pwysig.
Dysgwch dermau daearyddol newydd wedi’u hamlygu’n borffor. Dylai’r rhain gael eu dysgu, a’u hychwanegu i eirfa. Rhestr o eiriau yw geirfa, a’u hystyron. Gallech gael un ar gefnau eich llyfr ymarferion daearyddiaeth; os oes dyddiadur gennych, efallai bydd yn lle da i’w chadw, neu efallai cadwech eirfa neu lyfr geiriau ar wahân i’ch llyfr ymarferion. Mae geirfa dda yn yn eich helpu wella eich geirfa a’ch llythrennedd. Ymchwiliwch i ystyron gan ddefnyddio cynnwys perthnasol i’r erthyglau, trafodaethau neu eiriadur (naill ai ar y we neu lyfr).
