38

Gwariant y person ar Rwydwaith Mewnol yng Nghymru

Gwariant y person ar Rwydwaith Mewnol yng Nghymru

Cofiwch y llun hwn o erthygl un; Defnyddiwch e gyda thabl poblogaethau pob Awdurdod Lleol a'u rhanbarthau i weithio allan y pethau pwysig o ran cynllunio yng Nghymru.

Llun: Profile of WalesOffice for National Statistics © Wikimedia Commons o dan yr Open Government Licence v1.0

1. Beth yw’r gwahaniaeth rhwng enillion wythnosol yn Lloegr ac enillion wythnosol yng Nghymru?

2. Beth yw enillion wythnosol cyfartalog y DU?

3. Beth yw’r gwahaniaeth rhwng enillion wythnosol cyfartalog y DU ac enillion wythnosol cyfartalog yng Nghymru?

4. Beth yw’r rhychwant rhwng yr oedran canolog yng Nghymru, a’r wlad sydd â’r oedran canolog lleiaf yn y DU?

5. Beth yw’r ganran gyfartalog o ddiweithdra yn y DU?

6. Pa wlad sydd â’r ganran uchaf o ddiweithdra?

7. Pa wlad sydd â’r ganran isaf o ddiweithdra?

8. Pa wlad sydd â’r ganran uchaf o bobl anabl?

9. Beth yw’r rhychwant canrannol rhwng y gwledydd sydd â’r ganran uchaf ac isaf am anabledd?

10. Pa wlad ydych chi’n meddwl yw’r:

- wlad dlotaf - pam?
- wlad gyfoethocaf - pam?

Defnyddiwch y wybodaeth ganlynol o’r erthyglau blaenorol, a’r tabl o boblogaethau pob Awdurdod Lleol yng Nghymru i ateb y cwestiynau ar brif gostau rhwydwaith mewnol pob rhanbarth.

Gwariant y rhanbarth ar Rwydwaith Mewnol gyda Ffordd Liniaru yr M4

 

£ biliwn

Gogledd Cymru

20.341

Canolbarth a Gorllewin Cymru

5.548

Dwyrain De Cymru

1.758

Canol De Cymru

1.853

Gorllewin De Cymru

2.918

 

Gwariant y rhanbarth ar Rwydwaith Mewnol heb Ffordd Liniaru yr M4

 

£ biliwn

Gogledd Cymru

20.341

Canolbarth a Gorllewin Cymru

5.548

Dwyrain De Cymru

1.158

Canol De Cymru

1.285

Gorllewin De Cymru

2.918

 

Rhif

Ardal

Poblogaeth

Rhanbarth

1

Caerdydd

357,200

Canol De Cymru

2

Abertawe

242,400

Gorllewin De Cymru

3

Rhondda Cynon Taf

237,400

Canol De Cymru

4

Sir Gaerfyrddin

185,100

Canolbarth a Gorllewin Cymru

5

Caerffili

180,200

Dwyrain De Cymru

6

Sir y Fflint

154,100

Gogledd Cymru

7

Casnewydd

147,800

Dwyrain De Cymru

8

Pen-y-Bont ar Ogwr

142,100

Gorllewin De Cymru

9

Castell Nedd Port Talbot

141,000

Gorllewin De Cymru

10

Wrecsam

136,600

Gogledd Cymru

11

Powys

132,600

Canolbarth a Gorllewin Cymru

12

Bro Morgannwg

127,600

Canol De Cymru

13

Sir Benfro

123,500

Canolbarth a Gorllewin Cymru

14

Gwynedd

122,900

Canolbarth a Gorllewin Cymru

15

Conwy

116,200

Gogledd Cymru

16

Sir Ddinbych

94,700

Gogledd Cymru

17

Sir Fynwy

92,500

Dwyrain De Cymru

18

Torfaen

91,800

Dwyrain De Cymru

19

Ceredigion

74,600

Canolbarth a Gorllewin Cymru

20

Ynys Môn

70,000

Gogledd Cymru

21

Blaenau Gwent

69,500

Dwyrain De Cymru

22

Merthyr Tudful

59,300

Dwyrain De Cymru

11. Cyfrifwch y boblogaeth ym mhob rhanbarth.

12. Cyfrifwch wariant y person ym mhob rhanbarth:

+ Gyda Ffordd Liniaru yr M4 yn Nwyrain De Cymru/Canolbarth
+ Heb Ffordd Liniaru yr M4 yn Nwyrain De Cymru/Canolbarth

Dim ond ar ôl i chi gwblhau eich cyfrifon dylech chi edrych ar y tablau isod:

GYDA

Gwariant y person ar Rwydwaith Mewnol gyda Ffordd Liniaru yr M4

Poblogaeth Gyfan

Gwariant y person

 

£ biliwn

Gogledd Cymru

20.341

571,500

£35,592

Canolbarth a Gorllewin Cymru

5.548

321,000

£17,283

Dwyrain De Cymru

1.758

641,000

£2,742

Canol De Cymru

1.853

722,200

£2,565

Gorllewin De Cymru

2.918

666,500

£4,378

HEB

Gwariant y person ar Rwydwaith Mewnol heb Ffordd Liniaru yr M4

Poblogaeth Gyfan

Gwariant y person

 

£ biliwn

Gogledd Cymru

20.341

571,500

£35,592

Canolbarth a Gorllewin Cymru

5.548

321,000

£17,283

Dwyrain De Cymru

1.158

641,100

£1,806

Canol De Cymru

1.285

722,200

£1,779

Gorllewin De Cymru

2.918

666,500

£4,378

Cymharwch y gwariant ar rwydwaith mewnol â’r map hwn o incwm y cartref. Gallwch edrych ar fersiwn ryngweithiol o’r SYG (Swyddfa Ystadegau Gwladol). Mae’r ddadl dros beidio â gwario ar rwydwaith mewnol yn y tri rhanbarth yn Ne Cymru yw’r ffaith fod y rhain yw’r tri rhanbarth cyfoethocaf yng Nghymru, felly nhw fydd angen y gwariant y lleiaf. Fodd bynnag, mae’r tri rhanbarth hyn gyda’i gilydd yn ffurfio Cymoedd De Cymru, sef ardaloedd sydd ag incwm y cartref lleiaf.

map incwm

Llun: http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/HTMLDocs/incomeestimates.html

13. Pa ardaloedd yng Nghymru sydd â’r incymau uchaf?

14. Pa ardaloedd yng Nghymru sydd â’r incymau isaf?

15. Sut ydy’r incymau ar draws Cymru yn cymharu â rhannau o Loegr y gallwch chi eu gweld?

Mae Cymoedd De Cymru yn cynnwys rhai o’r ardaloedd niferus eu poblogaeth yng Nghymru, felly nid yr ardaloedd tlotaf yn unig ydyn nhw, ond mae ganddyn nhw lwyth o bobl yn byw ynddyn nhw hefyd.

Nifer Poblogaeth

Llun: Population density map in Wales from the 2011 census - SkateTier © Wikimedia Commons o dan drwydded Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported.

16. Pa rannau o Gymru sydd â’r poblogaethau niferus mwyaf?

17. Pa rannau o Gymru sydd ag incymau isel ond poblogaethau niferus? (Lot o bobl, a dim lot o arian).

Gweithgaredd

Defnyddiwch y daflen A3 i’ch helpu chi ddisgrifio patrymau gwario ar rwydwaith mewnol yng Nghymru o gymharu â sut mae pobl yn byw mewn ardal (nifer poblogaeth) a pha mor dlawd neu gyfoethog (incwm y cartref) mae’r ardaloedd. Mae hwn yn rhan fawr o beth sydd angen i Lywodraeth Cymru ei wneud wrth edrych ar beth ddylen nhw wario ei chyllideb arno.

Yn y rhifyn nesaf o Daearyddiaeth yn y Newyddion, byddwn ni’n canolbwyntio ar Ffordd Liniaru arfaethedig yr M4, a’r dadlau o blaid ac yn erbyn ei chael. Mae’n fwy cymhleth na beth mae pobl yn ei sylweddoli.

Top

Mwy o’r rhifyn yma...

Trosolwg ar Rwydwaith Mewnol

Trosolwg ar Rwydwaith Mewnol

Prosiectau Rhwydwaith Mewnol ar draws Cymru

Prosiectau Rhwydwaith Mewnol ar draws Cymru