Gwariant y person ar Rwydwaith Mewnol yng Nghymru
Gwariant y person ar Rwydwaith Mewnol yng Nghymru
Cofiwch y llun hwn o erthygl un; Defnyddiwch e gyda thabl poblogaethau pob Awdurdod Lleol a'u rhanbarthau i weithio allan y pethau pwysig o ran cynllunio yng Nghymru.
Llun: Profile of Wales - Office for National Statistics © Wikimedia Commons o dan yr Open Government Licence v1.0
1. Beth yw’r gwahaniaeth rhwng enillion wythnosol yn Lloegr ac enillion wythnosol yng Nghymru?
2. Beth yw enillion wythnosol cyfartalog y DU?
3. Beth yw’r ganran gyfartalog o ddiweithdra yn y DU?
4. Pa wlad sydd â’r ganran uchaf o ddiweithdra?
5. Pa wlad sydd â’r ganran uchaf o bobl anabl?
6. Pa wlad ydych chi’n meddwl yw’r:
- wlad dlotaf - pam?
- wlad gyfoethocaf - pam?
Defnyddiwch y wybodaeth ganlynol o’r erthyglau blaenorol, a’r tabl o boblogaethau pob Awdurdod Lleol yng Nghymru i ateb y cwestiynau ar brif gostau rhwydwaith mewnol pob rhanbarth.
|
Gwariant y rhanbarth ar Rwydwaith Mewnol gyda Ffordd Liniaru yr M4 |
|
|
|
£ biliwn |
|
Gogledd Cymru |
20.341 |
|
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
5.548 |
|
Dwyrain De Cymru |
1.758 |
|
Canol De Cymru |
1.853 |
|
Gorllewin De Cymru |
2.918 |
|
Gwariant y rhanbarth ar Rwydwaith Mewnol heb Ffordd Liniaru yr M4 |
|
|
|
£ biliwn |
|
Gogledd Cymru |
20.341 |
|
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
5.548 |
|
Dwyrain De Cymru |
1.158 |
|
Canol De Cymru |
1.285 |
|
Gorllewin De Cymru |
2.918 |
|
Rhif |
Ardal |
Poblogaeth |
Rhanbarth |
|
1 |
Caerdydd |
357,200 |
Canol De Cymru |
|
2 |
Abertawe |
242,400 |
Gorllewin De Cymru |
|
3 |
Rhondda Cynon Taf |
237,400 |
Canol De Cymru |
|
4 |
Sir Gaerfyrddin |
185,100 |
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
|
5 |
Caerffili |
180,200 |
Dwyrain De Cymru |
|
6 |
Sir y Fflint |
154,100 |
Gogledd Cymru |
|
7 |
Casnewydd |
147,800 |
Dwyrain De Cymru |
|
8 |
Pen-y-Bont ar Ogwr |
142,100 |
Gorllewin De Cymru |
|
9 |
Castell Nedd Port Talbot |
141,000 |
Gorllewin De Cymru |
|
10 |
Wrecsam |
136,600 |
Gogledd Cymru |
|
11 |
Powys |
132,600 |
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
|
12 |
Bro Morgannwg |
127,600 |
Canol De Cymru |
|
13 |
Sir Benfro |
123,500 |
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
|
14 |
Gwynedd |
122,900 |
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
|
15 |
Conwy |
116,200 |
Gogledd Cymru |
|
16 |
Sir Ddinbych |
94,700 |
Gogledd Cymru |
|
17 |
Sir Fynwy |
92,500 |
Dwyrain De Cymru |
|
18 |
Torfaen |
91,800 |
Dwyrain De Cymru |
|
19 |
Ceredigion |
74,600 |
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
|
20 |
Ynys Môn |
70,000 |
Gogledd Cymru |
|
21 |
Blaenau Gwent |
69,500 |
Dwyrain De Cymru |
|
22 |
Merthyr Tudful |
59,300 |
Dwyrain De Cymru |
7. Cyfrifwch y boblogaeth ym mhob rhanbarth.
8. Cyfrifwch wariant y person ym mhob rhanbarth:
+ Gyda Ffordd Liniaru yr M4 yn Nwyrain De Cymru/Canolbarth
+ Heb Ffordd Liniaru yr M4 yn Nwyrain De Cymru/Canolbarth
Rhannwch y swm sy’n cael ei wario gan y boblogaeth.
Dim ond ar ôl i chi gwblhau eich cyfrifon dylech chi edrych ar y tablau isod:
Gyda
|
GYDA |
|||
|
Gwairiant y person ar Rwydwaith Mewnol gyda Ffordd Liniaru ar yr M4 |
Poblogaeth Gyfan |
Gwariant y person |
|
|
|
£ biliwn |
||
|
Gogledd Cymru |
20.341 |
571,500 |
£35,592 |
|
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
5.548 |
321,000 |
£17,283 |
|
Dwyrain De Cymru |
1.758 |
641,000 |
£2,742 |
|
Canol De Cymru |
1.853 |
722,200 |
£2,565 |
|
Gorllewin De Cymru |
2.918 |
666,500 |
£4,378 |
Heb
|
HEB |
|||
|
Gwariant y person ar Rwydwaith Mewnol heb Ffordd Liniaru yr M4 |
Poblogaeth Gyfan |
Gwariant y person |
|
|
|
£ biliwn |
||
|
Gogledd Cymru |
20.341 |
571,500 |
£35,592 |
|
Canolbarth a Gorllewin Cymru |
5.548 |
321,000 |
£17,283 |
|
Dwyrain De Cymru |
1.158 |
641,100 |
£1,806 |
|
Canol De Cymru |
1.285 |
722,200 |
£1,779 |
|
Gorllewin De Cymru |
2.918 |
666,500 |
£4,378 |
Mae rhai pobl yn dadlau yn erbyn gwario arian yn ne Cymru achos maen nhw’n meddwl bod y bobl sy’n byw yna yn cael incymau cartref uwch (mwy o arian).
Sut bynnag, mae pob un o’r rhanbarthau hyn yn cynnwys Cymoedd De Cymru, sef rhannau yng Nghymru sydd â’r incymau cartref isaf.
Llun: http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/HTMLDocs/incomeestimates.html
9. Pa ardaloedd yng Nghymru sydd â’r incymau uchaf?
10. Pa ardaloedd yng Nghymru sydd â’r incymau isaf?
11. Sut ydy’r incymau ar draws Cymru yn cymharu â rhannau o Loegr y gallwch chi eu gweld?
Mae llawer o bobl yn byw yng Nghymoedd De Cymru (ardal ddwys ei phoblogaeth).
Nid yr ardaloedd tolotaf ydy’r rhain, ond mae ganddyn nhw lwyth o bobl yn byw yddyn nhw hefyd.
Llun: Population density map in Wales from the 2011 census - SkateTier © Wikimedia Commons o dan drwydded Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported.
12. Pa rannau o Gymru sydd â’r poblogaethau niferus mwyaf?
13. Pa rannau o Gymru sydd ag incymau isel ond poblogaethau niferus? (Lot o bobl, a dim lot o arian).
Gweithgaredd
Defnyddiwch y daflen A3 i’ch helpu chi ddisgrifio patrymau gwario ar rwydwaith mewnol yng Nghymru o gymharu â sut mae pobl yn byw mewn ardal (nifer poblogaeth) a pha mor dlawd neu gyfoethog (incwm y cartref) mae’r ardaloedd. Mae hwn yn rhan fawr o beth sydd angen i Lywodraeth Cymru ei wneud wrth edrych ar beth ddylen nhw wario ei chyllideb arno.
Yn y rhifyn nesaf o Daearyddiaeth yn y Newyddion, byddwn ni’n canolbwyntio ar Ffordd Liniaru arfaethedig yr M4, a’r dadlau o blaid ac yn erbyn ei chael. Mae’n fwy cymhleth na beth mae pobl yn ei sylweddoli.
