Pa Mor Gyfoethog Ydyn Ni?

Pa mor gyfoethog ydyn ni?

Mewn grŵp bach, penderfynwch eich lleoliad ar yr agweddau isod yn nhermau’r canlynol:

• Incwm
• Cyflogaeth
• Iechyd
• Addysg
• Mynediad i Wasanaethau
• Diogelwch Cymunedol
• Amgylchedd Ffisegol
• Tai

 Rhowch sgôr i bob un, o A (yr isaf) i D (yr uchaf).

Oherwydd yr holl ymgyrchu dros yr Etholiad Cyffredinol, dywedwyd wrthym pa mor wael yw ein sefyllfaoedd.

Ni yw’r bobl dlawd sy’n gweithio, neu’r JAM’s yn Saesneg (Just About Managing). Os ydyn ni’n byw mewn ardal wledig yng Nghymu, mae rhywun bob tro yn dweud wrthym pa mor wael yw ein sefyllfaoedd; a sut mai’r ardaloedd dinesig yw’r ardaloedd cyfoethocaf â’r bywydau gorau.

Dyma’r hysbysebion ar-lein, ar y teledu ac mewn cylchgronau; p’un ai yn ‘The Rich Kids on Instagram’ neu ‘The Real Housewives of Abercwmbucket’, rydyn ni’n ymwybodol mai ni sy’n cael amser anoddach o’i gymharu â gweddill y byd; cytuno? Neu anghytuno?

Amddifadedd

Dyma’r agweddau blaenorol:

• Incwm
• Cyflogaeth
• Iechyd
• Addysg
• Mynediad i Wasanaethau
• Diogelwch Cymunedol
• Amgylchedd Ffisegol
• Tai

 

Dyma’r ‘tirogaethau’ sy’n creu’r Mynegrif Amddifadedd Lluosog ar gyfer Cymru, neu’r M.A.Ll.C.  Edrychon ni yn fras ar y M.A.Ll.C yn y rhifynnau diwethaf o Daearyddiaeth yn y Newyddion, ond yn y rhifyn hwn rydyn ni’n mynd i’w ddefnyddio’n fwy manwl er mwyn edrych ar rai o’r mythau rydyn ni wedi eu dysgu achos ein profiadau, y gymdeithas ac y cyfryngau.

Mae nifer ohonom ni yn byw ein bywydau yn credu ein bod ni’n dlawd achos ein bod ni’n byw mor agos at bobl gyfoethog ac ein bod ni’n cymharu ein hunain â nhw. Mae’r Deyrnas Unedig (yn dibynnu ar sut rydyn ni’n ei mesur) yn naill ai’r bumed neu’r chweched gwlad gyfoethocaf yn y byd. Rydyn ni ymhlith y bobl dlotaf o fewn un o’r gwledydd cyfoethocaf y byd.

Gall Cymru gael ei gweld o’i chymharu â gwledydd eraill y Deyrnas Unedig neu yn erbyn pawb sy’n byw yn y byd. Neu allwn ni ddechrau cymharu lle rydyn ni’n byw â’r ardaloedd o’n cwmpas sy’n creu’r dalgylch o’n hysgolion neu’r ardaloedd sy’n creu ein tref, ardal awdurdod lleol, rhanbarth Llywodraeth Cymru neu ranbarth etholaeth bwrdd iechyd neu etholaeth seneddol AS.

Un peth byddwch yn ei ddysgu wrth wneud hyn yw nad oes atebion syml, a gan amlaf bydd y bobl dlotaf yn byw y drws nesaf i’r bobl gyfoethocaf yng Nghymru.

 

Wrth i chi ddefnyddio’r mapiau gwreiddiol o wefan StatsWales, gallwch chi nesáu at ardaloedd bach ar fap Arolwg Ordnans (AO) a dod o hyd i wybodaeth am bob tirogaeth. Gall hwn eich helpu chi i ddeall pam y caiff ardal ei hystyried yn yr hanner lleiaf difreintiedig (sef y 50% uchaf) yng Nghymru yn ôl y M.A.Ll.C, er y dywedwyd wrthych mai un o’r ardaloedd tlotaf yw.

Gallai hyn fod oherwydd y mae’n sgorio’n uchel mewn rhai tirogaethau, fel Diogelwch Cymunedol, Tai, Amgylchedd Ffisegol, Addysg, ac Iechyd, ond mae’n sgorio’n isel mewn Incwm, er enghraifft.

Gallai hwn egluro pam bod rhai pobl yn meddwl mai’r ardaloedd gwledig yw’r ardaloedd tlotaf sydd angen mwy o sylw oddi wrth y Llywodraeth, ond maen nhw’n anghofio, gan amlaf, mae’r ardaloedd gwledig ymhlith y bobl leiaf difreintiedig ar y cyfan.

Gallwch chi ymchwilio i’ch ardal leol cyn bo hir, ond isod yw esiampl o beth allwch chi ddod o hyd iddo; dyma fap Rhyl Gorllewin.

Ar y mapiau rhyngweithiol gallwch ddod o hyd i grynodeb i bob rhanbarth fel yr un yma, sef Rhyl Gorllewin sy’n rhoi safle gyflym.

Cofiwch beth ddywedon ni yn gynharach, fod y bobl fwyaf difreintiedig gan amlaf yn byw y drws nesaf i’r bobl leiaf difreintiedig:

Edrychwch ar y mannau poeth ar y mapiau isod.

Llandudno

Ynys Môn

Aberteifi

Doc Penfro

Abertawe

Merthyr Tudful

Cymoedd De Cymru

Casnewydd

Caerdydd